فضه

فضه پس از آن که مسلمانان به وسعت ها و گشایش هایی رسیدند و اصحاب صفه و فقرای مدینه از وضع سابق درآمدند، به خانه زهرا علیها السلام درآمد.

او که از ظلم و ستم اربابان، داستان ها شنیده بود و بارها خود کنیزکان را از زیر مشت و لگد اربابان، نیمه جان بیرون کشیده بود، چه بسا در دل آرزوی مرگ می کرد.

او به طرف مولای جدید خود به راه افتاد، اما هنوز هم به یاد روزهای خوش کودکی که مادرش با دستهای مهربان خود، او را روی زانوان خویش می نشاند و به آرامی موهایش را شانه می کرد، اشک می ریخت. او به سرنوشت محتوم خود و دردها و سختی هایی که در پیش رو داشت می اندیشید و خود را آماده همه گونه رنجی می کرد که ناگاه سلام گرمی رشته افکارش را از هم گسست. خدایا! چه می شنوم کسی به من سلام کرد؟ مگر به ما کنیزکان هم کسی سلام می کند؟ نکند اشتباه شنیدم؟!

دوباره صدای آشنا بلند شد. «سلام! من فاطمه ام، عزیزم به خانه خودت خوش آمدی».

آن گاه دست او را با مهربانی گرفت و به درون خانه برد و در جای خود نشانید و از او با آن چه در خانه داشت به گرمی پذیرایی کرد. فضه با همان سلام گرم و همان دست های مهربان، تمامی ذهنیت هایش درهم شکست، اما هنوز متحیر و مبهوت بود و باورش نمی شد. ای کاش می شنید که ملایک می گویند: ای فضه! تو خواب نیستی، این جا خانه عشق و امید است، این جا خانه سرور زنان دو عالم است. خانه ای گلی، اما به وسعت همه تاریخ.

فضه که در چهره زیبا و ملکوتی زهرا علیها السلام خیره شده بود، با خود می گفت. آه! چه نورانیتی، چه شکوه و هیبتی، چه مهربانی و صمیمیتی! گویا سال هاست او را می شناسم، صدایش چه آشناست... در این اندیشه بود که دوباره همان دست مهربان دستش را فشرد و با صمیمیت گفت: عزیزم در خانه خودت راحت باش. مرا خواهر خود بدان. چند روزی را استراحت کن، آن گاه یک روز من کارها را انجام می دهم و تو استراحت کن و روزی دیگر تو کارها را برعهده بگیر و من عبادت می کنم.

فضه اولین بار بود که انصاف را تجربه می کرد.

او بر سر سفره آنان می نشست و از همان غذای آنان می خورد.

او بارها با ناله های شبانه زهرا علیها السلام از خواب بیدار می شد. دیری نپایید که از نفس گرم زهرا علیها السلام او هم برخاسته و وضو می ساخت و در گوشه ای به عبادت می نشست.

او درس های بلند معارف و انسانیت را از زهرا علیها السلام آموخت و در خانه او درس انفاق، ایثار و از خود گذشتگی گرفت.

او می دید زهرا علیها السلام حتی آنجا که مشغول آسیاب کردن است، زیر لب آیات قرآن را زمزمه می کند. همین بود که از زهرا علیها السلام انس با قرآن را آموخت تا آنجا که تا پایان عمر به غیر از قرآن سخن نمی گفت.

فضه از سابق علم کیمیا می دانست و با خود مقداری اکسیر ذخیره داشت. آن گاه که وارد خانه زهرا علیها السلام شد بر زندگی محقرانه و زاهدانه او رقت برد و مقداری مس در ظرفی ریخت و آن را به طلا مبدل ساخت و به مولای خود عرضه داشت.

علی علیه السلام لبخند پر معنایی زد و گفت: اگر این جسد را آب می کردی رنگ آن نیکوتر و قیمتش بیشتر بود.

فضه با تعجب به علی علیه السلام نگاه کرد و پرسید: مگر شما را از این علم بهره ای است؟ علی علیه السلام اشاره ای به فرزند خردسال خود حسین علیه السلام کرد و گفت: کودکان ما هم اینها را می دانند. حسین علیه السلام پیش رفت و بر فضه تمامی آن علم را توضیح داد. فضه سخت در تعجب بود که با این همه علم چرا وضع زندگی آنان این قدر محقرانه است؟

او در این اندیشه بود که علی علیه السلام به او گفت: ما آل محمد بزرگ تر و بالاتر از این را هم می دانیم. پس اشاره ای کرد و پرده از دیدگان فضه به کنار رفت و او دید که همه طلاها و گنج های زمین از جلو دیدگان او در سیر و حرکتند.

علی علیه السلام گفت: ای فضه! این قطعه طلا را هم روی آنها بگذار، او هم اطاعت کرد و آن را روی آنها نهاد. (10) فضه که مدهوش مقامات اهل بیت شده بود، کم کم به خود آمد و شنید که علی علیه السلام از بی ارزشی دنیا و ارزش آخرت برای او می گوید. وی با دیده روشن بین خود دریافت که هر چه هست در نزد اهل بیت به زرناب مبدل می شود تا آنجا که با تمسک به ثقل اکبر حافظ و حامل قرآن شد و هم به ثقل اصغر چنگ زد و مرید و شیعه اهل بیت گردید. او عالمه ای شد رسواگر باند نفاق تا بدانجا که عمر را واداشت تا در حضور دیگران اقرار کند: «یک موی از آل ابی طالب فقیه تر است از قبیله عدی». (11) .

آن گاه که حسنین علیهما السلام مریض شدند. علی علیه السلام و زهرا علیها السلام و فضه به درخواست رسول صلی الله علیه و آله نذر می کنند چنانچه آنان شفا یابند سه روز روزه بگیرند. پس از شفای حسنین علیهماالسلام در هنگام وفای به عهد در سه روز پیاپی، مسکین و یتیم و اسیری در خانه به امید قرص نانی می زنند و در خانه هیچ نیست جز قرصی نان و سبویی آب. همه حتی فضه نان ها را پس می زنند و با ایثار و از خودگذشتگی در این سه روز تنها با آب افطار می کنند و خداوند بر این همه ایثار به ملایکه خود مباهات می کند و به رسولش تهنیت گفته و او را زیر بارش وحی می گیرد و خبر ایثارشان را به همه اعلام می کند و به آنان مژده می دهد که من خود ساقی شما خواهم بود. «سقاهم ربهم شرابا طهورا».

تا حال هیچ شاهد بوده اید که چگونه برخی وقتی سخن از علی علیه السلام و زهرا علیها السلام و ایثارها و انفاق های آنان می شود با قیافه ای حق به جانب برای توجیه خود می گویند. آخر آنان معصوم بودند!! آنها گمان می کنند که امام و معصوم از دنیای دیگر آمده اند و مافوق انسانند، غافل از این که آنان انسانی مافوقند. اگر این گونه باشد که می پندارند، چرا باید آنان برای ما اسوه و حجت باشند و ایشان را میزان اعمال ما قرار دهند؟

می گوییم: علی علیه السلام و زهرا علیها السلام نمی توان شد، اما مالک و فضه هم نمی توان؟ زهرا علیها السلام شدن پیشکش، لااقل کنیز او باشیم. فضه آن قدر مواسات دارد که اگر زهرا علیها السلام گرسنه است او هم گرسنه باشد و اگر اهل بیت روزه اند او هم روزه باشد و اگر آنان ایثار کردند او هم ایثار کند و در همه حالات، چه شدت و رخا و چه محنت و بلا، سهیم و شریک شان باشد.

به راستی چه اندازه با امام زمان خود ارواحنا فداه مواسات داریم و غم او را غم خود می دانیم و مشکلات و سختی های او را مشکلات و سختی های خودمان. نباشیم همچون کافرانی که می گفتند: خدا خود اگر می خواست گرسنگان را سیر می کرد (12) و همه تکالیف را به عهده خدا می گذاشتند. نباشیم همچون یهود و اهل کتابی که رسول صلی الله علیه و آله را هم چون فرزندان خود می شناختند (13) و حتی سال ها در انتظارش بودند، اما همین که آمد او را تکذیب کردند و در برابرش ایستادند!! (14)

فضه، این کنیز و دست پرورده زهرا علیها السلام، این عالمه حافظ قرآن و ایثارگر و باوفا، در همه حال مدافع حریم ولایت و اهل بیت عصمت و طهارت بود.

چه آن گاه که عمر بر در خانه علی علیه السلام فریاد می زد و علی علیه السلام را به بیعت می خواند، نخستین کسی که بر در خانه آمد و صدا به دفاع از علی علیه السلام بلند کرد و با عمر احتجاج کرد، فضه بود. (15) و چه آن گاه که زهرا علیها السلام را زخمی به گوشه ای انداختند، کسی که مونس و همدم زهرا علیها السلام بود، فضه بود. (16) .

و چه آن گاه که در شب دیجور وقتی که فریادها در سینه ها گم شده بود و مردان از پای فتاده بودند، آن که مردانه بار سنگین تبلیغ دعوت به اهل بیت و رسوایی خلفا را بر دوش می کشید، فضه بود. و همین است که علی او را «فضتنا» (17) می خواند و او را هم چون سلمان «منا» می داند.

و همین است که علی علیه السلام او را در کنار فرزندان خود می خواند تا بیاید و برای آخرین بار از زهرا علیها السلام توشه برگیرد. (18) .

و همین است که زهرا علیها السلام وصیت می کند که تنها فضه و معدودی دیگر در تشییع جنازه اش باشند. (19) .

و همین است که مستجاب الدعوه می شود (20) و از دامان او عارفه ها و صاحبان کرامات سر می کشند. (21).

ام ایمن

این پرستار (22) مهربان (23) هشیار (24) محمد صلی الله علیه و آله یتیم؛ این آزاده پیشگام مهاجر. این امین وارث دو شهید (25) مجاهد؛ (26) . این محدثه (27) بهشتی (28). مدافع رسول نبی صلی الله علیه و آله؛ این همدم باوفای زهرا علیها السلام، دخت نبی و مدافع همیشه فاطمه، زوج وصی. او اگر چه شیفته و محب رسول صلی الله علیه و آله بود و رسول صلی الله علیه و آله او را مادر خود و باقی مانده اهل بیت می خواند و به دیدارش می رفت (29) و همواره بزرگش (30) می داشت و لبخند بر لبانش می آورد، اما اینها به تنهایی کافی نیست، که این همه نیمی از راه است و نیم دیگر راه را باید با ولای اهل بیت رفت. که به شهادت قرآن در روز غدیر، دین (31) مرضی خدا، دین همراه ولایت است و اکمال و اتمام دین به همین است. و آن چه مانع از گمراهی (32) است، بودن این هر دو با هم است و آن چه باعث هدایت است، تمسک و چنگ زدن به این هر دو است و این دو تا قیامت با همند و هرگز از هم جدا نمی شوند. از این رو ام ایمن اگر چه آزاده بود، اما به خاطر آن همه سفارش هایی که رسول صلی الله علیه و آله در حق زهرا علیها السلام داشت، خود به خدمت زهرا علیها السلام درآمد تا به کمالی رسد. او انصاف و ایثار و شهادت را در این خانه تجربه کرد و در نهایت، عشق و ولاء را از زهرا علیها السلام آموخت و از جام ولای او نوشید و هر چه یافت از همین یافت.

او درس بلند بیداری و حمایت از ولی زمانه را از زهرا علیها السلام آموخت.

چه آن گاه علی علیه السلام را برای بیعت به مسجد کشاندند، آن که در مسجد در برابر همه فریاد اعتراض سر داد و بی پروا خلفا را اهل نفاق خواند، ام ایمن بود. (33) .

چه آن گاه که فدک را غصب کردند، آن که در برابر استبداد خلفا ایستاد و مردانه علیه آنان شهادت داد، ام ایمن بود.

چه آن گاه که همه، زهرا علیها السلام را تنها گذارده بودند، آن که همدم باوفای زهرا علیها السلام بود تا واپسین دم بر بالینش نشست، ام ایمن بود. (34) .

چه آن گاه که هیچ کس را بی اذن زهرا علیها السلام اجازه حضور در تشییع نبود، آن که با خواست زهرا علیها السلام حضور داشت، ام ایمن بود. (35) .

و چه آن گاه که زهرا علیها السلام از دنیا چشم بربست، آن که از فراق او و هم برای اعتراض به خلفا و رساندن پیام مظلومیت علی علیه السلام و زهرا علیها السلام از مدینه هجرت کرد، ام ایمن بود. (36) .

او آن قدر بر فراق یار و مظلومیت او سوخت که بیش از چند صباحی دوام نیاورد (37) و خیلی زود به معشوق پیوست و از تنهایی درآمد، سلام و رضوان خدا بر او باد.

اسماء

اسماء هم سرگذشت و فضایلی شنیدنی دارد.

او مهاجری (38) عالمه، (39) محدثه ای (40) بهشتی، (41) همسر و مادر دو شهید، (42) بسیار عاقل، (43) مدیر، (44) هشیار (45) و نجیب (46) بود.

او مطیع و محرم رسول صلی الله علیه و آله؛ مأنوس و همراه زهرا علیها السلام؛ یار و مدافع علی علیه السلام بود.

او به امر رسول صلی الله علیه و آله مهاجرت کرد و رسول صلی الله علیه و آله در خلوت، خبر شهادت حسین علیه السلام را به او داد. (47) تنها زنی که به وصیت زهرا علیها السلام در غسل او شرکت داشت، او بود. (48) و همو بود که در واپسین لحظات بر بالین زهرا علیها السلام (49) و در دوران بیماریش همدم او بود (50) و باز همو بود که لبخند بر لب های زهرا علیها السلام آورد، پس از آن که مدت ها از لبانش رخت بربسته بود. (51) او در جریان فدک شاهد زهرا بود (52) و علیه شوی خود - ابوبکر- شهادت داد و آن گاه که پس از فوت زهرا علیها السلام، عایشه می خواست به درون خانه بیاید به او اجازه نداد و در جواب اعتراض ابوبکر گفت: زهرا علیها السلام خود این گونه خواسته بود. (53) .

او همواره مدافع و یار علی علیه السلام. چه آن گاه که در خانه او بود و چه وقتی که در خانه دشمن او.

آن گاه که در خانه ابوبکر بود، در جریان فدک به نفع زهرا علیها السلام و علی علیه السلام شهادت داد و به عایشه اجازه ورود به خانه زهرا علیها السلام را نداد. و نیز توطئه خلفا برای کشتن علی علیه السلام را به او خبر داد و فرزندش محمد را دشمن پدر- ابوبکر- و محب علی علیه السلام پروراند تا آن جا که به علی علیه السلام می گفت: شهادت می دهم که تو امام بر حقی و پدرم در آتش است. (54) .

و آن گاه که در خانه علی علیه السلام بود، احادیث و فضایل او را نشر می داد (55) و از او فرزندی آورد به نام عون که در کربلا در رکاب حسین علیه السلام به شهادت رسید. در حالی که از قبل هم فرزند دیگرش، محمد در حمایت از علی علیه السلام به شهادت رسیده بود.

زهرا علیها السلام تمامی زندگیش سرشار از سازندگی و تربیت است و در تمامی دوران کوتاه عمر خود لحظه ای از آن جدا نشد. او با انفاق و احسانش، اطعام و دعوتش، سلام و ادبش، دعا و قرآنش، راستگویی و محبتش، انصاف و وفایش، فریادها و تبسمش، علم و حلمش، و... خلاصه با تمامی زندگیش درس سرشاری و سازندگی را به ما آموخت.

زهرا علیها السلام در زمان کوتاه عمر خود آن قدر بلند زیست که اسوه بلندای قامت ایمان و صاحب الزمان ارواحنا فداه گشت. (8) او لحظه ای در کار سازندگی غافل نبود، چه آن گاه که از او سؤال می شد و چه آن گاه که به عیادتش می آمدند و چه آن هنگام که در مسجد علیه جور زمان و ستم خلفا می شورید و چه آن دم که در خانه با فضه وام ایمن به سر می برد.

او تجلی «اعمالی و اورادی کلها وردا واحدا و حالی فی خدمتک سرمدا» (9) بود. او به ما آموخت که درس تربیت و سازندگی تنها در کلاس درس و بحث و جلسه سخنرانی خلاصه نمی شود که باید انس گرفت و از تمامی زندگی و همه وجود مایه گذاشت.

مردی زنش را به خدمت حضرت فاطمه علیها السلام فرستاده و این پرسش را سؤال نمود: «آیا من از شیعیان شما هستم یا نه؟»

حضرت جواب داد: «اگر تو به دستورات و گفته های ما عمل می کنی و از آنچه تو را ممنوع کرده ایم ترک می نمایی، شیعه ما هستی وگرنه، نه»

زن چون این پیام را به شوهرش رسانید، او شروع به گریه و ناله کرد و گفت: چه کسی از این همه گناهان دوری می کند؟ من که چنین نیستم. بنابراین همیشه در آتش جهنم خواهم بود زیرا کسی که شیعه اهل بیت نباشد طعمه ابدی آتش قهر خدا خواهد بود.

زن، چون مرد خود را بسیار پریشان دید، دوباره به خدمت فاطمه علیها السلام برگشته و واکنش شوهرش را در برابر جواب آن حضرت، به اطلاع حضرت رسانید. فاطمه علیها السلام دوباره پیغام داد: به او بگو چنین فکر نکن، شیعیان ما از بهترین افراد اهل بهشت خواهند بود و دوستان ما نیز که به مقام شیعه بودن نمی رسند، همیشه در آتش دوزخ نخواهند بود. گناهان آنان در اثر گرفتاری به بلاها و بیماریها در دنیا محو می شود. بقایای گناهانشان نیز در عرصه محشر در اثر ترس و وحشت از آن صحنه کم می گردد و سپس در طبقات بالای آتش جهنم نیز با عذاب محدود الهی پاک می شوند، آنگاه با محبت و شفاعت ما نجات پیدا می کنند. (6) .

قابل توجه است که فاطمه زهرا علیها السلام پناه و مرجع فکری و مذهبی مسلمانان بود، حتی مردان مسلمان نیز، که نسبت به اهل بیت نزدیک بودند، همچون زنان مسلمان به محضر فاطمه علیها السلام شتافته و از حوزه علمی آن یادگار رسول خدا کسب فیض می کردند و از این طریق احادیث و روایاتی را از آن بزرگوار به دیگران انتقال می دادند، که سلمان، ابوذر، مقداد و... از این گروه بودند.

علاوه بر اینها، سخنان گوهربار آن حضرت در جمع مهاجرین و انصار در مسجد رسول خدا و خطابه های آتشین وی در کنار زنان مدینه که به عیادتش شتافته بودند و همچنین احتجاجات ارزشمند و دشمن شکن آن شفیعه روز جزا، همه و همه، نشان آموزش و پرورش آن حضرت به حساب می آید، که باعث بیداری و هدایت مؤمنین و خوار و زبونی منافقین و غاصبین خلافت می گردید.

او نه تنها خود روح دعا و نیایش بود بلکه آموزگار بزرگ دعا و راز و نیاز به شمار می رفت و زنان و مردان فضیلت خواه و کمال جو و درست اندیش را به سوی خودسازی و اوج در پرتو دعا برمی انگیخت و در فرصت های گوناگون بدین وسیله آنان را به سوی خدا توجه می داد.

در روایت است که پس از رحلت پیامبر گرامی، زنان بنی هاشم در کانون وحی و رسالت گرد آمده و شیون می کردند و با شعر و نثر، از افتخارات خود می گفتند.آن حضرت با این که در سوگ خورشید رسالت لبریز از غم و اندوه بود، رو به آنان کرد و فرمود:

«اترکن التعداد و علیکن بالدعا» (7) ؛

دست از شمارش افتخارات بردارید و به دعا و نیایش و پرستش خدای یکتا و فرمانبرداری از او مباهات کنید و بر شایسته کرداری و عدالت خواهی و آزادگی افتخار نمایید.

زنی به خدمت فاطمه زهرا علیها السلام شرفیاب گشت و سؤالی را مطرح ساخت و جواب آن را از حضرت شنید، سپس اجازه خواست و پرسش دوم را سؤال کرد، حضرت جواب آن را نیز داد، به همین صورت ده مسأله از بانوی عزیز اسلام آموخت ولی دیگر احساس شرمندگی کرد و بیش از آن نخواست حضرت فاطمه علیها السلام را مزاحمت نماید، از این جهت اجازه خواست رفع زحمت نموده و خانه فاطمه علیها السلام را ترک گوید.

حضرت احساس کرد؛ او از کثرت پرسشهای خویش شرمگین گردیده و به این جهت می خواهد خانه و حضور آن حضرت را ترک کند، لذا فرمودند: شما خجالت نکشید، من در برابر هر مسأله ای که به تو آموزش می دهم پاداش دارم، پاداشی خیلی مهم و آن اینکه: «تعلیم دادن یک مسأله ارزش و ثوابش بیش از آن است که مابین زمین تا عرش خدا را از جواهرات ارزشمند پر نمایند.»

ای زن! اگر کسی به کارگری مشغول گردد و بار سنگینی را به دوش گرفته و به پشت بام حمل کند و در برابر آن صد هزار دینار طلا مزد بگیرد، آیا در این فرض، کارگر احساس خستگی می نماید؟!

زن جواب داد: نه. فاطمه علیها السلام فرمودند: من نیز در برابر آموزشهایی که انجام می دهم چنین احساسی دارم، زیرا پاداش من به مراتب بیشتر است. (5) .

«قال رسول اللَّه: ان اللَّه جعل علیا و زوجته و ابناه حجج علی خلقه و هم ابواب العلم فی امتی من اهتدی بهم هدی الی صراط مستقیم». (2) .

پیامبر خدا صلی اللَّه علیه و آله فرمودند: خداوند متعال علی و همسر و فرزندانش را حجت مردم قرار داده و آنان درهای علم و آگاهی در میان امت من هستند، هر کس به آنان تمسک نماید، به راه راست هدایت یافته است.

در این حدیث فاطمه زهرا علیها السلام مانند امیرالمؤمنین علیه السلام و سایر حضرات معصومین دروازه علم و عامل هدایت مردم شناخته شده اند. بنابراین آن حضرت علاوه بر اینکه حجت خدا در میان امت اسلامی بوده، نقش آموزشی و پرورشیش نیز از این حدیث استفاده می گردد.

«قال النبی لها: ای شی خیر للمراة؟ قالت: ان لاتری رجلا و لایراها رجل، فضمها الیه و قال: ذریة بعضها من بعض». (3) .

پیامبر خدا صلی اللَّه علیه و آله به فاطمه علیها السلام گفتند: برای زن چه چیز خوب است؟ آن حضرت فرمودند: زن مردی را نبیند و مرد نیز زن را نبیند، رسول گرامی اسلام چون این جواب صحیح را شنید، دخترش را در آغوش گرفته و فرمود: ذریه ای است که بعضی از بعضی دیگر بهتر.

این حدیث نیز علم و آگاهی فاطمه علیها السلام را در بردارد، که باعث تعجب و تحسین رسول خدا قرار گرفته است.

حضرت امام صادق علیه السلام می فرمایند: مادرم فاطمه علیها السلام پس از رحلت پدرش هفتاد و پنج روز زندگی کردند، ولی در این ایام بسیار محزون بود و در فراق پدر می سوخت. در طول این مدت جبرئیل به حضور زهرا می رسید، و او را در عزای پدر تسلیت می گفت، و دلش را از غصه ها آرام می ساخت و از جایگاه پیامبر صلی اللَّه علیه و آله و اخبار او آگاهش می کرد، حتی اخبار آینده را در مورد فرزندانش به اطلاع او می رسانید و امیرالمؤمنین علی علیه السلام نیز آنها را می نوشت. (4) .

آنچه از این حدیث در رابطه با موضوع بحث استفاده می گردد، اینکه: حضرت فاطمه علیها السلام با جبرئیل ارتباط مستقیم و مداوم داشت، و اخبار جهان مادی و جهان اخروی را از او دریافت می کرد و بدین وسیله میزان علم و اطلاع و آگاهیش محدود به زمان و مکان نبوده است، بلکه علم او خیلی گسترده و از علم الهی سرچشمه می گرفت.

دختر گرامی رسول خدا در مسائل علمی نیز مانند سایر ویژگیهای اخلاقی و انسانی، از امتیازات بسیار بالایی برخوردار بود، زیرا آن حضرت ارتباط قوی به عالم غیب داشت و مستقیماً با جبرئیل امین و سایر ملائک به گفتگو می پرداخت و اخبار گذشته و آینده جهان را از آنان دریافت می داشت.

فاطمه زهرا علیها السلام در میان امت اسلامی تنها زنی است که دارای مقام ارجمند عصمت می باشد و بدین وسیله علوم و آگاهیش به عالم غیب، که از علوم الهی سرچشمه می گیرد، بستگی دارد و پایان و حدودی بر آن متصور نیست و تمام مسائل جهان را در کلیه دورانها می دانست و آنها را مو به مو خبر می داد.

دو تن از زنان و دختران مدینه در موضوعی علمی و فکری کارشان به مناظره کشید. یکی از آنان زنی حقجو و درست اندیش و دانش دوست و از رهروان راستین راه قرآن و عترت بود. اما دیگری، عنصری خودخواه و خود بزرگ بین بود که نعمت دانش را سرمایه سوداگری و شهرت می ساخت.

آن دو برای قانع ساختن یکدیگر نزد فاطمه علیها السلام آمدند و آن حضرت پس از شنیدن سخنان آنان، دیدگاه زن حقجو را درست شناخت و با دلیل و برهان روشنگر، درستی آن دیدگاه را روشن ساخت؛ به گونه ای که هر دو پذیرفتند.

پس از پایان ماجرا، روزی هنگامی که آن زن از پیروزی خود و اثبات دیدگاه درستش احساس شادمانی می کرد، دخت فرزانه پیامبر در تشویق او و همنوعان دانش دوستش فرمود:

«إن فرح الملائکة باستظهارک علیها اشد من فرحک» (1) ؛

حقیقت این است که شادی و شادمانی فرشتگان در پیروزی دیدگاه درست تو بر او و دیدگاه سست و نادرستش، بیش از شادی توست؛ درست همان گونه که اندوه زدگی شیطان و قربانیان وسوسه های او در این شکست، سخت تر از اندوه آن زن بداندیش و شکست خورده می باشد