بالاترین مرحله قرب «فنا» است. «فنا» به معنی فراموش کردن همه چیز، و همه کس، و حتی فراموش کردن خویشتن در برابر خداوند. یعنی انسان به مرحله ای برسد که جهان هستی را جز سرابی نبیند، و عالم آفرینش را جز سایه ای کمرنگ مشاهده نکند. خویشتن را پروانه وار در آتش شمع وجود او بسوزاند، و هستی خویش را در هستی او محو و نابود ببیند.
یکی از آثار رسیدن به این مقام، «تسلیم مطلق» در برابر اراده اوست، آنچه او می خواهد، بخواهد، و آنچه او می پسندد، بپسندد. هم رضای او رضای خدا باشد، و هم رضای خدا رضای او.
و با در دست داشتن این معیار به سراغ مقام عرفان بانوی اسلام، فاطمه زهرا علیها السلام و قرب او در درگاه خدا می رویم و این حقیقت را از زبان پیامبر بزرگ صلی اللَّه علیه و آله می شنویم:
در کتابهای متعدد معروفی از اهل سنت و در روایات متعدد و فراوانی آمده است که پیغمبر به فاطمه زهرا علیها السلام فرمود:
«إن اللَّه یغضب لغضبک و یرضی لرضاک» (1) .
خداوند بخاطر خشم تو خشمگین می شود، و به خاطر رضای تو راضی.
در صحیح بخاری که معروفترین منابع حدیث اهل سنت است چنین می خوانیم:
پیغمبر اکرم صلی اللَّه علیه و آله فرمود:
«فاطمه بضعة منی فمن اغضبها فقد اغضبنی» (2) .
فاطمه پاره وجود من است، هر کس او را به خشم آورد مرا به خشم آورده است.
و نیز در همان کتاب در جای دیگر می خوانیم: پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله فرمود:
«فانما هی فاطمة بضعة منی یریبنی ما ارابها و یوذینی ما آذاها» (3) .
فاطمه پاره وجود من است، هر چیز که او را ناراحت می کند مرا ناراحت می کند، و هر چه او را آزار دهد مرا می آزارد.
احادیث در این زمینه بسیار است و همگی حاکی از مقام بلند فاطمه زهرا علیها السلام در معرفت پروردگار و مقام عصمت و اخلاص و ایمان اوست، او به جایی رسیده که خشنودی و غضب او، خشنودی خدا و رسول اللَّه صلی اللَّه علیه و آله شده است، و این ارزشی است والا که هیچ چیز با آن برابری نمی کند.
رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله می فرماید:
«فاطمة بضعة منی من سرها فقد سرنی، و من سائها فقد سائنی».(4) .
فاطمه پاره تن من است کسی که او را خوشحال کند مرا خوشحال کرده است و هرکس که به او بدی کند با من بدی کرده است.
از امام صادق علیه السّلام پرسیدند: بعضی از جوانان حدیثی از شما نقل می کنند که باور کردنی نیست! آنها می گویند شما فرموده اید: خدا از خشم فاطمه به خشم می آید.
امام صادق علیه السّلام فرمود: مگر شما این روایت را در کتاب های خود ندارید که خدا از خشم بنده مؤمن به خشم می آید؟
گفتند: چرا.
امام علیه السّلام فرمود: «فما تنکرون ان تکون فاطمة علیها السلام مؤمنة یغضب الله بغضبها و یرضی لرضاها؟»
پس چرا منکر این حقیقت هستید و باور نمی دارید که فاطمه زنی مؤمنه باشد و خدا از خشمش خشمگین و از خشنودیش خشنود شود؟
راوی پس از قبول فرمایش امام علیه السّلام گفت: الله اعلم حیث یجعل رسالته.
خدا داناتر است که مقام رسالت و امامت را به چه کسی تفویض فرماید. (5)
(1) مستدرک الصحیحین ج 3 ، ص 153. این حدیث را ابن حجر در «الاصابه» و ابن اثیر در «اسد الغابه» آورده اند.
(2) صحیح بخاری، کتاب بدا الخلق (باب مناقب قرابة رسول اللَّه).
(3) صحیح بخاری، کتاب النکاح (باب ذب الرجل عن ابنته). مضمون این دو حدیث در بسیاری از کتب معروف مانند خصائص نسائی، فیض الغدیر، کنزالعمال، مسند احمد، صحیح ابی داود و حلیه الاولیاء آمده است.
(4) بیت الاحزان، ص31.
(5) بحار، ج 22، ص43.