این حجره ها که خود بیانگر سنت و روش پیامبر صلی اللَّه علیه و آله ، علی علیه السلام و فاطمه علیها السلام در زندگی شخصی بود تا زمان ولید بن عبدالملک یعنی سال 88 هجری همچنان پا برجا بود تا این که به دستور وی ویران گردید. بدون تردید انگیزه اصلی این ویرانگری خشونت آمیز محو آثار سنت نبوی صلی اللَّه علیه و آله و فراهم ساختن زمینه برای توجیه کاخ نشینی پر از تجمل و اسراف امویان بود.

واقدی از معاذ بن محمد انصاری و او از عطاء خراسانی نقل می کند که در میان قبر و منبر پیامبر صلی اللَّه علیه و آله گفت: من حجره های همسران رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله را دیدم که از شاخه های درخت خرما درست شده بود و بر درهای آن پرده مویین سیاه بود، هنگامی که نامه ولید بن عبدالملک رسید و بر مردم خوانده شد که طی آن دستور داده بود، حجره های همسران رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله ضمیمه مسجد شود، مردم گریستند و من هیچ روزی به اندازه آن روز گریه کننده ندیدم.

سعید بن مسیب گوید: دوست داشتم حجره ها را به همان حال باقی نگه دارند تا آن که مردم مدینه و هر کس به آن شهر می آید ببیند که رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله در زندگی خود به چه مقدار کفایت نمود تا مردم از مال اندوزی و فخر فروشی دست بردارند و به زهد گرایند. (8)

ولید ضمن نامه خود به عمر بن عبدالعزیز والی وقت مدینه فرمان خریداری خانه فاطمه علیها السلام را صادر کرد. ولی اهل خانه که از زمره اهل بیت محمد رسول الله صلی اللَّه علیه و آله بودند، از فروش خانه خودداری کردند. و حسن بن حسن بن علی علیه السلام گفت سوگند به خداوند حاضر به گرفتن بهای خانه رسول الله صلی اللَّه علیه و آله نیستم.

عمر بن عبدالعزیز هفت الی هشت هزار دینار در قبال فروش خانه پیشنهاد کرد ولی آنان نپذیرفتند.

عمر بن عبدالعزیز ماجرا را برای ولید نوشت و او پاسخ داد: خانه را ویران کنند و آن را به مسجد ضمیمه نمایند. پول پیشنهادی را نیز به بیت المال بسپارد. (9)

روزی پیامبر به خانه دخت ارجمندش آمد و او را نگریست که بر زمین نشسته و با دستی فرزندش را در آغوش فشرده و به او شیر شرافت و پارسایی و معنویت می دهد و با دست دیگر با آسیای دستی، دانه ها را آرد و خانه و امور آن را تدبیر می کند.

برترین پدر دنیا بر این ساده زیستی و احساس مسئولیت والا ترین دختر گیتی در برابر خانه و خانواده، آفرین گفت و اشک شوق از جام دیدگان باراند و فرمود: دخت ارجمندم! به یاد بهشت پرطراوت و زیبا و نعمت های وصف ناپذیر آن، اینک تلخی ها و سختی های زندگی زودگذر را بچش!

«تعجلی مرارة الدنیا بحلاوة الاخرة.» (10)

آن بانوی فرزانه در پاسخ گفت: پدر جان! خدای را در برابر نعمت های بی کرانش ستایش می کنم و در هر حال سپاس او را می گزارم.

خانه ای که به فاصله چندی از ازدواج توسط پیامبر صلی اللَّه علیه و آله در اختیار علی و فاطمه علیهما السلام قرار گرفت خانه مسکونی مجللی نبود، بلکه اتاقی گلین بود که سقف آن را با چوب خرما و حصیر پوشانده و آن را گل اندود کرده بودند فاصله سقف آنها از کف به اندازه ای بود که دست به راحتی به سقف می رسید. بسان دیگر حجره های پیامبر صلی اللَّه علیه و آله که هر یک از زنانش در آن سکونت داشتند. (5) آری این بود کلبه فاطمه علیها السلام که از صفایش نور خدا جلوه گر بود. و خداوند در قرآن پیرامون معنویت و فضیلتش فرمود:

«فی بیوت اذن الله ان ترفع و یذکر فیها اسمه یسبح له فیها بالغدو و الاصال» (6) ؛

در خانه هایی (چون خانه انبیاء) خدا رخصت داده که آنجا رفعت یابد و در آن ذکر نام خدا شود و صبح و شام تسبیح و تقدیس ذات پاک او کنند.

وقتی این آیه نازل شد ابوبکر از پیامبر صلی اللَّه علیه و آله پرسید: آیا خانه فاطمه و علی علیهما السلام از این خانه هاست؟

پیامبر صلی اللَّه علیه و آله فرمودند: بله خانه آنان از با فضیلت ترین این خانه هاست. (7)

سلمان بر او وارد می شود، چادر وصله دارش را می بیند و تعجب میکند. فاطمه علیها السلام تعجب سلمان را به پدر گزارش می دهد و می گوید: «یا رسول الله اِنّ سَلمان تَعَجّبَ مِنْ لِباسی فَوالَذی بَعَثَکَ بِالحَّقِ مالی وَ لعَّلی مُنْذُ خَمْسَ سَنَة اِلّا مِسْکُ کَبشٍ تَعَلَّفَ عَلَیْها بالنَّهارِ وَ اِذا کانَ اللَیلِ اِفتَرشَناهُ». (1) ؛

ای رسول خدا! سلمان از لباسم تعجب کرد قسم به کسی که تو را بر حق مبعوث کرد برای من و علی علیه السلام که پنج سال ازدواج کرده ایم جز پوست گوسفندی که روزها شتر ما بر آن غذا می خورد و شبها آن را فرش بستر خود کنیم چیزی نداریم.

آنها حتی وسیله خوبی برای خواب و استراحت نداشتند. علی علیه السلام می فرماید: پیامبر بر ما وارد شد، و ما روکشی داشتیم که وقتی آن را درازا بر سر می کشیدیم پهلویمان بیرون می ماند و وقتی از عرض بر خود می کشیدیم، پاها و سرهای ما بیرون می ماند.

«فَاَتی النُبیُ صلی اللَّه علیه و آله وَ عَلَیْنا قَطیفةٌ، اِذا لبسناها طُولاً خَرَجَتْ مِنها جُنُوْبُنا وَ اِذا لبْسناها عَرْضاً خَرَجَتْ مِنْها اَقْدامَنا وَ رؤُوسَنا». (2)

غنیمت های جنگی علی علیه السلام مختصر گشایشی در کارها پدید آورده بود اما وضع مردم چنان نبود که به خود واگذار شوند. فاطمه علیها السلام و علی علیه السلام برای این که در سفره مردم نانی باشد از نان خود می گذشتند و این کار نه برای ابراز قدردانی مردم از آنان بود که آنها آن را در راه خدا و برای محبت به او انجام می دادند.

علی علیه السلام و فاطمه دارای خانه مسکونی نبودند، از این رو علی علیه السلام ابتدا محل سکونت همسرش را در اتاقی که یکی از انصار در اختیارش نهاده بود و خود نیز پس از هجرت در آن ساکن بود قرار داد. پس از مدتی دو زوج جوان به خانه «حارثة بن نعمان» که در محله بنی النجار قرار داشت و به خانه پیامبر صلی اللَّه علیه و آله نزدیک بود منتقل شدند. (3) تا این که حجره ای در کنار حجره پیامبر صلی اللَّه علیه و آله برای آنان ساخته شد (4) و تا پایان زندگی خانوادگیشان در آن ساکن بودند.