آن حضرت در سراسر زندگی درس آموز و الهام بخش خود نمونه قانون گرایی و قانون مداری و خضوع در برابر مقررات خدا بود و در زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی و سیاسی اش با همگان، از دوست و آشنا گرفته تا بیگانه و دشمن، از زورمند تا ناتوان و زیردست، عادلانه و انسانی و براساس حق و عدالت رفتار می کرد و هرگز از مرزهای مقررات و قانون بیرون نمی رفت؛ درست بسان پدرش پیامبر؛ چرا که او در سیما و سیره و سبک و شیوه زندگی شبیه ترین انسان ها به پیامبر بود و نسخه ای یگانه از آن کتاب پراسرار آفرینش و پرتویی از آن خورشید فروزان و شعله ای از آن مشعل هدایت را می نمود.
«ما رأیت احدا اشبه حدیثا و کلاما برسول الله من فاطمة» (1)
فاطمه علیهاالسلام این درس قانون مداری را از پدرش پیامبر آموخته بود که هماره به این اصل اساسی پای می فشرد و در گفتار و سکوت، رفتار و عملکرد و اشاره و حرکت و قیام و فریادش، قانون گرایی به روشنی جلوه گر بود و روشنگری می کرد که من نیز بسان شما انسان هستم و در برابر وحی و پیام خدا سرا پا گوش و شور و خضوع بود.
ریحانه ارجمند پیامبر بسان پدر، قانونگرا و قانونمند زیست و هرگز در زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی و سیاسی اش از مرزهای مقررات و قوانین خدا به اندازه سر سوزنی تجاوز نکرد و واژه ای خارج از قانون بر زبان نراند.
آن حضرت در زندگی قانون گرایانه خویش می فرماید:
«ایها الناس اعلموا انی فاطمة و ابی محمد اقول عودا و بدا و لا اقول ما اقول غلطا و لا افعل ما افعل شططا»؛
هان ای مردم! بدانید که من فاطمه هستم و پدر گرانقدرم محمد، پیام آور خداست. من هماره گفتارم حساب شده و بر اساس حق و عدالت است و سخنانی که بر زبان می رانم، از آغاز تا انجام، هدفدار است. نه بافته هایی بیهوده می بافم و نه سخنانی ناروا و بی اساس می گویم. گفتارم پیوسته براساس حق است و کارهایی که انجام می دهم درست و روا و خداپسندانه و برابر مقررات الهی است.
و رهبری نظام سقیفه در گواهی بر این حقیقت به ناگزیر زبان به اعتراف گشود و گفت:
«هان ای دخت پیامبر خدا!... شما را تنها سعادت خواهان و نیک بختان دوست می دارند و جز عناصر و جریان های تیره بخت با شما دشمنی نمی ورزند.
شما راهنمای ما مردم به سوی نیکی ها و شایستگی ها و راهبر راستین ما به سوی بهشت خدا هستید؛ و تو ای برترین بانوان گیتی و دختر برترین پیام آوران، بی هیچ تردید در گفتارت راستگو و صادق و در تیزهوشی و خردمندی و خردوزی از همگان گوی سبقت را برده ای...»
امیرمؤمنان در ترسیم قانون گرایی و قانون مداری ریحانه پیامبر می فرمود:
«فوالله ما اغضبتها و لا اکرهتها علی امر حتی قبضها الله، و لا اغضبتنی و لا عصت لی امرا و لقد کنت انظر الیها فتنکشف عنی الهموم و الاحزان» (2) ؛
به خدای سوگند که من هرگز ریحانه پیامبر را خشمگین نساختم و او را به کاری که خوش نمی داشت وانداشتم تا این که خدا مرا به فراق او گرفتار ساخت؛ و او نیز در زندگی نه مرا به خشم آورد و نه نافرمانی کرد. او به گونه ای بود که با دیدار جمال تابناکش غم و اندوه از گستره دلم زدوده می شد و به وجود او آرامش خاطر می یافتم.
و نیز در پاسخ خود آن حضرت می فرمود:
«معاذ الله انت اعلم بالله و ابر و اتقی و اکرم و اشد خوفا من الله...»؛
به خدای یکتا پناه می برم، چرا که تو ریحانه پیامبر آگاه تر و دین شناس تر و شایسته کردارتر و پرواپیشه تر و گرامی تر و خداترس تر از آن هستی که بتوان تو را وصف کرد...
و نیز در بارگاه خدا به این قانون گرایی و قانون محوری ریحانه ارجمند پیامبر، این گونه گواهی می دهد: «بار خدایا! من از رفتار و گفتار و سبک و سیره و قانون گرایی و قانون مداری دخت سرفراز پیامبرت خشنود هستم...»
«اللهم انی راض عن ابنة نبیک...» (3)
(1) عوالم، ج11، ص130؛ بحارالانوار، ج 43، ص40.
(2) بحارالانوار، ج 43، ص134.
(3) عوالم، ج11، ص521.