زهد، آزادی است. آزادی از هر آن چه رنگ تعلق به خود گیرد (1) تا آن جا که "دادن"ها و "گرفتن"ها در وجود تو موجی ایجاد نکند. (2)

زهد؛ از امکان کم، برداشت زیاد کردن است. زاهد کسی است که به دنیا قانع نیست، جایگاه بلندتری را طالب است، چون در چشم تیزبین او دنیا مبلغ علمی نیست. همان که قرآن می گوید: "فما متاع الحیوة الدنیا فی الآخرة الا قلیل". (3) و همان که زهرا علیهاالسلام خود می گوید. "ذهبت للدنیا و جئت للاخرة". (4) .

زهد اسلام زهد ترک نیست، زهد اخذ است. اگر از یهودی بیشتر تلاش کند از درویش کم تر نگاه می دارد. و دیگران را در درآمد خود سهیم می کند.

زاهد نمی گوید دنیا بد است. که می گوید کم است، باید آن را زیاد کرد. راه آن قدر طولانی است (5) که آه علی علیه السلام- این مرد راه- را درآورده است. (6) اگر درا ین راه دراز همه آذوقه و توشه را خودت به تنهایی برداری، از سنگینی، توان رفتنت نیست و در راه می مانی، و اگر کم برداری، راه طولانی است و از ادامه باز می مانی. زاهد این تضاد را همان گونه که مولایش علی علیه السلام گفته حل می کند. بدین گونه که افرادی را اجیر می کند تا آذوقه و بار سفر طولانی اش را برایش حمل کنند. و تمامی انفاق ها، اطعام ها، احسان ها تحمل سختی ها و سعی در حوائج مؤمنان و اصلاح ذات البین ها و...، همان زاد و توشه هایی است که دیگران برای تو حمل می کنند و آن جا که توان رفتنت نیست و آذوقه ات ته کشید، به تو می سپارند تا ادامه راهی را که باید تا قرب خدا (7) با درد و رنج بروی، بپیمایی.

برای زهد زهرا علیهاالسلام همین بس که به راحتی از دنیا می گذرد و برای رسیدن به قرب خدا از سر تمامی هستی خود برمی خیزد و برای رسیدن به خوبی ها- همان که به ما رشد می دهد- از خوشی ها می گذرد که: "لن تنالوا البر حتی تنفقوا مما تحبون". (8) .

برای زهد زهرا علیهاالسلام از کجا بگوییم. از خانه ساده اش و یا از مهریه (9) و جهیزیه (10) اندکش و یا از بخشش لباس عروسی (11) و گلوبند با برکتش، همان گلوبندی که گرسنه ای را سیر کرد و برهنه ای را پوشاند و فقیری را بی نیاز ساخت و بنده ای را آزاد کرد و سرانجام دوباره به نزد صاحبش بازگشت تا باز هم به جریان افتد و خیرات و برکات ادامه یابد. (12)

زندگی سخت زهرا علیهاالسلام گواه صادقی بر زهد اوست. علی علیه السلام آن جا که برای درس گرفتن و عبرت دیگران از سختی های زهرا علیهاالسلام در خانه می گوید، این گونه توضیح می دهد:

"او آن قدر از چاه آب کشید که اثر آن بر سینه اش باقی ماند و آن قدر با آسیاب آرد کرد که دستهایش پینه بست و آن قدر خانه را رفت و روب می کرد که پیراهنش غبارآلود می گشت و آن قدر آتش زیر دیگ روشن می کرد که لباسش سیاه می شد... این کارهای دشوار به او آسیب فراوان وارد می کرد. (13).

و آن گاه که تصمیم گرفت از پدرش خادمه ای بخواهد، وقتی در اطراف پدرش جماعتی را دید، منصرف شد و برگشت و خدا به وسیله رسول صلی الله علیه و آله تسبیحات را برای او هدیه فرستاد و زهرا علیهاالسلام از این هدیه الهی آن چنان مسرور گشت که سه بار فرمود: "رضیت عن الله و رسوله". (14) سلمان می گوید: روزی به خانه زهرا علیهاالسلام وارد شدم. دیدم آن قدر دسته آسیاب را چرخانده که دسته آن خونی است. (15) .

زهرا علیهاالسلام بارها شکمش از گرسنگی به پشتش می چسبید و چشم هایش به گودی می نشست و حتی فرزندانش در مقابل چشمانش از شدت گرسنگی هم چون جوجه ی کبوتر به خود می لرزیدند. (16)

حسن بصری می گوید: "لم یکن فی الامة ازهد و لا اعبد من فاطمة" (17) در امت پیامبر صلی الله علیه و آله، زاهدتر و عابدتر از زهرا علیهاالسلام نبوده است.

در زیارتنامه آن حضرت نیز آمده است: او نه تنها زاهد بود، بلکه بالاتر از آن با زهد همدم و مأنوس بود. "حلیة الورع والزهد". (18) او به راستی بریده و منقطع از دنیا و فانی در ذات خدا بود و راستی که بتول زبینده اوست. (19)

رسول بر دخترش این شاگرد ویژه و صحابیه استثنایی خویش سخت می گیرد. چه او مسؤولیت خطیری در تاریخ آزادی و جهاد و انسانیت دارد. او حلقه واسطه ای است که تسلسل ابراهیم تا محمد صلی الله علیه و آله را به حسین علیه السلام تا منجی انتقام جوی نجات بخش انتهای تاریخ پیوند می دهد، واسطة العقد نبوت و امامت. سلمان می گوید: "روزی دیدم زهرا علیهاالسلام برای خروج از خانه به خود پارچه ای پشمی و کهنه پیچیده که دوازده جای آن وصله شده بود. من از شدت ناراحتی گریستم و گفتم: دختر کسری و قیصر در حریرند و دختر رسول خدا صلی الله علیه و آله در چادر شبی پشمینه و کهنه، آن هم با این همه وصله." آن گاه زهرا علیهاالسلام به نزد رسول صلی الله علیه و آله رفت و عرضه داشت: "پدر جان! سلمان از چادر پر وصله من در شگفت است، در حالی که به خدا سوگند پنج سال است که من در خانه علی به سر می برم و از مال دنیا تنها پوست گوسفندی داریم که روزها شترمان را بر آن علوفه می خورانیم و شب ها خود بر روی آن می خوابیم و بالش ما پوستی پر شده از لیف خرما است." (20) این زهرا علیهاالسلام است که این گونه قاطع و صریح می گوید: "انی لا احب الدنیا"؛ (21) من دنیای "دنیاپرستان" را دوست ندارم.

و باز هم اوست که طنین فریادش هنوز از گلدسته های مسجد مدینه، آن جا که از سختی های رسول صلی الله علیه و آله در دار دنیا می گوید، به گوش می رسد: "خداوند او را با رحمت و رأفت خویش به جوار ابدیش قبض روح نمود و از مشقت و رنج و درد این دنیا و تحمل وزر و وبال آن آسوده ساخت و مشمول رضوان و خشنودی خود نمود". (22) .