«قال رسول الله صلی الله علیه وآله: جَمالُ الْمَرْءِ فَصاحَةُ لِسانِهِ«؛
زیبایی هر کس شیوایی زبان اوست.
«قال رسول الله صلی الله علیه وآله: اَلْجَمالُ فِی اللِّسانِ»؛
زیبایی در زبان است.(1)
در بین علوم مربوط به ادبیات، علمی با عنوان علم بلاغت یا معانی بیان وجود دارد که در این علم عمدتاً به دو مسأله اساسی در مورد گفتار پرداخته می شود:
اول - فصاحت، رساییسخن
دوم - بلاغت، شیوایی سخن
در مورد رسایی و شیوایی سخنان فاطمه زهرا علیها السلام سخن زیاد است اما نظر شما را به اظهار نظر چند تن از اندیشمندان در مورد فصاحت و بلاغت خطبه حضرت جلب می کنیم.
محقق اربلی گوید: ... سخنرانی آن حضرت که سخنوران بلیغ را سرگردان و فصحا را ناتوان کرده، همان خطبه ای که به خاطر جلوگیری از تصرف او در فدک و کوتاه کردن دست ایشان از منافع آن ایراد شد....
سپس می گوید: ... این گفتار از خطبه های زیبا و بدیع است که پرتوی از نور نبوت آن را در بر گرفته و شکوفه ای از گلستان رسالت در آن دیده می شود. (2)
علامه مجلسی رحمه الله گوید: این خطبه غرّا و درخشنده از حضرت سیدة النساء - که هزاران سلام و درود و ثنای خداوند بر او باد - نقل گردیده و اندیشه فصیحان و بلیغان از شگفتی آن سرگردان شده است. (3)
علامه سید محمد تقی رضوی قمی می گوید: در گذشته، نسبت به خطبه مشهور درخشانی که به بانوی زنان و محبوب سرور پیامبران و همسر پیشوای جانشینان و مادر امامان برگزیده و بزرگوار، و شفیع روز جزا، فاطمه زهرا که هزاران سلام و درود و ثنای خداوند بر او باد، منسوب است، تمایل شدیدی داشتم. همان خطبه و سخنرانی که زبان ادیبان و سخنوران از سرودن چنان خطبه ای و کمتر از آن عاجز، و عقل حکیمان و خردمندان از ادراک کنه و رسیدن به دقائق آن ناتوان است، چگونه چنین نباشد؟ (4)
علامه سید شرف الدین گوید: حضرت زهرا دارای حجتها و براهین رسا و کاملی است که دو خطبه آن حضرت ثابت کننده همین حقیقت می باشد، همانگونه که قرآن را به دو فرزند خود می آموختند، ایشان را به فراگیری و حفظ این خطبه ها تشویق و ترغیب می نمودند. (5)
(1) میزان الحکمة، ج 2، ص 776.
(2) فاطمه زهرا شادمانی دل پیامبر، ص 515.
(3) فاطمه زهرا شادمانی دل پیامبر، ص 515.
(4) فاطمه زهرا شادمانی دل پیامبر، ص 515.
(5) فاطمه زهرا شادمانی دل پیامبر، ص 516.