پس از آن که سران کودتا، علی علیه السلام را به بیعت فراخواندند، او خودداری کرد (1) و فرمود: «سبحان الله! چه زود به رسول خدا دروغ بستید. ابوبکر و اطرافیانش خوب می دانند که خدا و رسولش غیر از من کسی را به جانشینی برنگزیدند و این عنوان تنها زیبنده من است». (2) ابوبکر به اشارت عمر، (3) فرمان هجوم به خانه زهرا علیها السلام- این آخرین سنگر ولایت- را داد و به عمر گفت. با جماعتی به خانه زهرا علیها السلام برو و همه را برای بیعت به این جا بخوان و چنانچه علی علیه السلام سر باز زد با او بجنگ (4) و به زور و شدت هر چه تمام، نزد من بیاورش. (5) .

عمر که مدتها در انتظار چنین روزی بود و بدون کشته شدن علی علیه السلام کار را تمام شده نمی دید؛ (6) بی درنگ با توده ای از آتش و جماعتی از منافقان و آزاد شده های قریش (7) به طرف خانه فاطمه علیها السلام- همان که جبرییل و رسول نیز بدون اذان داخل نمی شدند- هجوم برد و نعره برآورد: به خدا قسم! اگر برای بیعت بیرون نیایید، خانه را با اهلش به آتش خواهم کشید. یکی با تعجب گفت: فاطمه در خانه است! عمر جواب داد: حتی اگر او باشد.

زهرا علیها السلام تا صدای نعره شنید، با عجله به طرف درب خانه رفته و آن را محکم بست (8) و از همان جا (9) به دفاع از علی علیه السلام برخاست و بر آن جماعت گمراه (10) برآشفت و عمر را عتاب کرد: آیا از خدا پروا نداری؟ (11) وای بر تو! این چه جرأت و جسارتی است که به خدا و رسولش کرده ای؟ آیا می خواهی نسل رسول را نابود و نور خدا را خاموش کنی؟ (12) به راستی آیا می خواهی خانه ما را به آتش بکشی (13) و فرزندانم را بسوزانی؟ (14) .

عمر دوباره نعره برآورد: آری! مگر همان کنید که دیگران کردند. یا اطاعت یا آتش، انتخاب با شما است!!. (15) .

زهرا علیها السلام در شگفت از آن همه خباثت و نفاق با چشمی پر اشک ناله برآورد. ای پدر! ای رسول خدا، چه مصیبت هایی که از پسر خطاب و پسر ابی قحافه به ما نمی رسد! (16) آن گاه به در تکیه داد و فریاد دادخواهی سر داد. ای مردم شما را به خدا و پدرم سوگند! دست از ما بکشید. آیا کسی نیست که به یاری ما برخیزد. (17) .

عمر هراسناک از بالا گرفتن احساسات مردم بلافاصله فریاد دادخواهی زهرا علیها السلام را در نعره های خود گم کرد و فرمان داد، هیزم بیاورند. در دم، بیت وحی در محاصره آتش درآمد. تو گویی هیزم ها از قبل گرد آمده بود.!

زهرا علیها السلام بانگ برداشت: ای دشمن خدا، ای دشمن رسول، ای دشمن امیرالمؤمنین! (18) اما گویا گوش ها کَرند و چشمان کور و دل ها سنگ. صدای زهرا علیها السلام در سوزش هیزم ها و لهیب شراره ها گم شد.

درب خانه در آتش کینه های سرشار می سوخت، و نزدیک بود خانه در هجوم شعله ها پنهان شود. دود غلیظی تمامی خانه را فرا گرفت. (19) عمر به درب نیم سوخته لگدی زد (20) و زهرا را که سرپوش مناسبی نداشت، (21) بین در و دیوار قرار داد.

ناله ای آن چنان جانسوز به آسمان برخاست که عرشیان را به ضجه درآورد: یا ابتاه! یا رسول الله! بنگر که با دخت محبوب تو چه می کنند!! آه ای فضه! مرا دریاب که به خدا سوگند فرزندی که در شکم داشتم کشته شد.

صحنه آن قدر دردآور و جانکاه بود که عده ای از مهاجمان با همه بی شرمی و سنگدلی شان، بیش از این طاقت نیاوردند و از همان جا بازگشتند. (22) اما عمر و قنفذ با تنی چند ماندند و به طرف علی علیه السلام هجوم بردند. (23) زهرا علیها السلام با تمام توانش باز فریاد برآورد ای پدر! ای رسول خدا! چه مصیبت هایی که از پسر خطاب و پسر ابی قحافه نکشیدیم. (24) و با این که درد، توانش را برده و رمقش را گرفته بود، باز هم از پا ننشست، چون خوب می دانست اگر به علی علیه السلام دست بیابند تا خونش را نریزند آرام نمی نشینند و برای ریاست دو روزه دنیا از هیچ اقدامی دریغ ندارند. هنوز چند قدمی برنداشته بود که ناگهان تازیانه ای فرارفت و فروآمد و بر سینه آسمان خطی از خون کشید، و پنجه ای، پنجه آفتاب را به سیاهی کشاند و زمین را گلگون کرد.

دو گوشواره افتاده و یک میخ، بر آن چه گفتیم شاهدند. برخی از اصحاب اکنون راز بوسه های هماره رسول را بر سینه و صورت زهرا علیها السلام یافتند. (25) .

علی علیه السلام تا حال زهرا علیها السلام را این گونه دید، برق غیرت در چشم های خشمناکش درخشید و چونان شیر غرید و خندق وار حمله برد. عمر را بلند کرد، بر زمین کوبید و بینی اش را به خاک مالید و بر سینه اش نشست و خواست کار را تمام کند که به یاد عهدش با رسول و سفارش او به صبر و بردباری افتاد و فرمود: ای زاده صهاک! قسم به خدایی که محمد صلی الله علیه و آله را به پیامبری گرامی داشت، اگر مأمور به صبر و سکوت نبودم، می فهماندم که تو را توان این جسارت ها و جرأت این بی حرمتی ها نیست. (26) عمر زیر پنجه های مرد خیبر و خندق دست و پا می زد، التماس می کرد و کمک می طلبید. جماعتی به کمکش شتافتند (27) و او را رهانیدند و علی- این غیرت حق- را که به گفته سلمان می توانست با نیم نگاهی زمین و زمان را در هم پیچد و هستی شان را بگیرد، (28) به محاصره درآوردند و ریسمان به گردنش انداخته و با شدت هر چه بیشتر می کشیدند. (29) .

زهرا علیهالسلام گرچه درد، رمقش را برده و از پایش انداخته، اما او آموزگار شهادت بود، و خود به ما آموخته بود که حیات آدمی در گرو انتخاب اوست و چه انتخابی بالاتر از کشته شدن در راه ولایت؟

پس باید همین نیم رمق را هم در پای علی ریخت و تمامی هستی خود را با خدا یک جا معامله کرد. این بود که بی درنگ خود را با همه جراحت و نقاهت از جا کند و بین علی و آن ها حائل کرد (30) . که: به خدا قسم! نمی گذارم علی را ببرید. ای وای بر شما! چه زود به خدا و رسولش خیانت کردید. این است معنای محبت به اهل بیت رسول و عمل به آن همه سفارش های او؟! (31) .

به خدا قسم ای زاده خطاب! اگر بیم این نداشتم که بی گناهان گرفتار بلای الهی شوند، نفرین می کردم و آن گاه می یافتی که نفرین من تحقق می پذیرد. (32) .

هنوز کلامش را به آخر نرسانده بود که بار دیگر ناگهان صفیر تازیانه ای، سینه آسمان را شکافت و باز هم بر اندام شقایق خطی از خون کشید. عرش لرزید. بچه ها، زینبین و حسنین، را می گویم، نزدیک بود جان دهند. خدایا! فقط تو می دانی بر اهل خانه چه گذشت آن گاه که بر جای جای بوسه های رسول خطی از خون نشست، که هیچ زبانی را توان گفتن و هیچ گوشی را یارای شنیدن نیست.

زهرا علیها السلام از پا افتاد، آخرین سنگر ولایت برای دقایقی فرو ریخت. مشتی رجاله، علی علیه السلام را کشان کشان به مسجد بردند. هر که می دید بر حال علی علیه السلام رقت می برد. (33) .

کوچه ها از آدم نماها پر بود (34) و همه برای دیدن ریسمان بر گردن خورشید و مظلومیت محض، گردن می کشیدند. علی در راه رو به سوی پیامبر کرد و همان گفت که هارون به برادرش موسی در مقابل یهود بنی اسرائیل گفت. «یابن ام ان القوم استضعفونی و کادوا یقتلوننی» (35) ؛

برادر! این قوم بر من مسلط شدند و نزدیک است مرا بکشند.

علی علیه السلام را به مسجد بردند. ابوبکر برای ایجاد رعب و هم محافظت از خود، در میان حلقه ای از مردان مسلح به سر می برد (36) و عمر با شمشیر برهنه اش در کنار او ایستاده بود. (37)

علی علیه السلام تا چشمش به ابوبکر افتاد، نهیبی سخت برآورد: ای ابوبکر! چه زود کینه ات را بر اهل بیت رسول آشکار کردی؟ اصلاً به چه حقی مردم را به بیعت با خود وادار ساختی؟ مگر همین تو نبودی که در غدیر به امر رسول با من بیعت کردی؟ گویا همین دیروز بود. (38) به خدا قسم! اگر شمشیر در دستم بود می دانستید که شما را توان این جسارت ها نیست و به خدا قسم! اگر چهل یاور داشتم، شما را متفرق می کردم. خدا لعنت کند آن جماعتی را که با من بیعت نمودند و آن گاه تنهایم گذاردند. (39) .

عمر فریاد برآورد: از این سخنان بی اساس دست بردار! (40) و به شمشیر برهنه اش تکیه داد و نعره زد. بیعت کن.

علی علیه السلام فرمود: اگر نکنم؟ گفت: تو را خواهیم کشت!

علی فرمود: در این صورت بنده خدا و برادر رسول را کشته اید.

گفت: بنده خدا آری، اما برادر رسول را نه!! (41)

علی علیه السلام تا سه بار اقرار گرفت. (42) عمر گفت: تا بیعت نکنی، رهایت نخواهیم کرد. (43) علی علیه السلام فرمود: ای عمر! از پستان خلافت نیک بدوش که سهمی از آن هم از آن خود توست و امروز امارت ابوبکر را محکم کن تا فردا به خودت پس دهد. (44) آن گاه ادامه داد و با قاطعیت و صلابت فرمود: به خدا سوگند! اگر با شما غاصبان بیعت کنم. (45) .

علی علیه السلام در تمامی مدت نگاهش را به در دوخته بود و کلامش را طول می داد، گویا منتظر است تا شاید فرشته نجاتش زهرا علیها السلام، در رسد و او را از چنگال آنان برهاند.

زهرای زخمی، زهرای خسته و تن به تاول نشسته، همین که از فریاد بچه ها و اشک های زینب و ام کلثوم که به صورتش می ریخت برای لحظه ای به هوش آمد، بلافاصله پرسید: «أین علی؟» فضه! علی کجاست و تا شنید که او را مسجد برده اند، تاب نیاورد. گرچه توان ایستادنش نبود اما علی را هم نمی توانست در چنگال دشمن تنها بگذارد. بی درنگ به طرف مسجد شتافت. نمی دانم کدام توان او را این گونه بر پا نگه داشته بود؟ همه فکرش علی علیه السلام بود، دردش هم درد خودش نبود، درد علی علیه السلام بود. او خوب می دانست که اگر دیر برسد چه بسا دیگر هرگز امامش، علی علیه السلام را نبیند. (46) در راه نمی دانم چند بار، اما بارها از سَرِ درد نشست! فضه و زنان بنی هاشم (47) اطرافش را گرفته بودند. ناگهان تمامی نگاه ها به در دوخته شد. هان، زهرا علیها السلام آمد و چه به موقع. با پیراهن رسول صلی الله علیه و آله بر سر، و دست حسنین در دست، (48) اما با بالی شکسته و چشمی پر اشک. چندین بار صیحه زد، درد، توانش را برده بود و گریه امانش نمی داد. دیده ها به اشک نشست. صدای هق هق گریه، مسجد را برداشت. همه بر معصومیت زهرا علیها السلام و مظلومیت علی علیه السلام می گریستند. در و دیوار هم می گریست. ناگهان طنینی خدایی در فضای مسجد پیچید، گویا پیامبر است که سخن می گوید:

«خلوا عن ابن عمی فوالذی بعث محمدا بالحق لئن لم تخلوا عنه لانشرن شعری و لاضعن قمیص رسول الله علی رأسی و لاصرخن الی الله تبارک و تعالی فما ناقة صالح باکرم علی الله منی و لا الفصیل باکرم علی الله من ولدی» (49) ؛

رها کنید پسرعمویم را، قسم به خدایی که محمد را به حق فرستاد اگر دست از وی برندارید سر خود برهنه کرده و پیراهن رسول خدا را بر سر افکنده و در برابر خدا فریاد برخواهم آورد و همه تان را نفرین می کنم. به خدا نه من از شتر صالح کم ارج ترم و نه کودکانم از بچه او کم قدرتر.

آن گاه دست حسن علیه السلام و حسین علیه السلام را گرفته، به طرف قبر رسول صلی الله علیه و آله رفت تا این قوم پیمان شکن را نفرین کند.

علی علیه السلام که در محاصره شمشیرها بود به سلمان گفت: فاطمه را دریاب. گویی دو طرف مدینه را می نگرم که به لرزه درآمده است. به خدا قسم! اگر فاطمه علیها السلام سَرِ خود برهنه کند و گریبان چاک دهد و در کنار قبر رسول صلی الله علیه و آله نفرین و ناله کند، دیگر مهلتی برای مردم باقی نمی ماند و زمین همه ی آنان را در کام خود فرومی برد.

سلمان سراسیمه خود را به زهرا علیها السلام رساند و گفت: ای دختر محمد صلی الله علیه و آله! خداوند پدرت را مایه رحمت جهانیان قرار داده است. از این مردم درگذر و نفرین مکن. (50) .

زهرا علیها السلام فرمود:

«یا سلمان! یریدون قتل علی و ما علی صبر فدعنی حتی اتی قبر ابی فانشرن شعری، و اشق جیبی و اصیح الی ربی» (51) ؛

سلمان! چه جای صبر است؟! الان است که علی را بکشند! مرا رها کن تا کنار قبر پدرم روم و سر برهنه کرده و گریبان چاک دهم و به درگاه خدا نفرین کنم.

دل شوره ای همه را گرفت. هنوز هم صدای گریه از هر طرف به گوش می رسید. دل ها کمی به نرمی گرایید، عاطفه هایی جوانه زد، احساساتی سرکشید، می رفت که جرقه ای احساسات متراکم را به انقلابی بکشاند و هستی منافقان را بسوزاند.

ناگهان یکی فریاد زد: «ما ترید الی هذا»؛ (52) ؛

ای ابوبکر! چه قصدی داری؟ آیا می خواهی عذاب نازل شود؟

ابوبکر زود دریافت که الان است که گردبادی برخیزد و طومارشان را درهم پیچد این بود که فوراً از در سازش درآمد و تخفیف داد و موقتاً از علی علیه السلام درگذشت و او را رها کرد، که جز این چاره ای نداشت.

زهرا علیها السلام نگاهی به شوی مظلوم خود کرد. کودکان خود را در آغوش پدر انداختند. مرد خیبر و خندق ریسمان را از گردن خود درآورد و نگاهی پر معنی به آن جماعت مفلوک انداخت. آن گاه به سوی حصن حصین ولایت، و یگانه منجی و فدایی خود رفت. زهرا علیها السلام نگاهش را به او انداخت و آهی بلند بر این همه غربت و مظلومیت کشید و در حالی که از صبر او در شگفت بود، گفت:

«روحی لروحک الفدا و نفسی لنفسک الوقاء، یا اباالحسن ان کنت فی خیر کنت معک و ان کنت فی شر کنت معک» (53) ؛

علی جان! ای امامم! جانم فدایت و سپر بلایت. ای اباالحسن! همواره با توام، چه در خوشی ها و چه در سختی ها.

آن گاه دست علی علیه السلام را گرفت و او را آرام به خانه برد. (54) .

«السلام علیها یوم ولدت و یوم استشهدت و یوم تبعث حیا».