در حدیث آمده است که چون مهدی عباسی به خلافت رسید، به مظالم عباد رسیدگی کرد، از آن جمله حضرت امام موسی بن جعفر علیهماالسلام به او فرمود: چرا حق ما را به ما نمی دهی؟ مهدی گفت: یا ابالحسن! چه می خواهی؟ حضرت جریان فدک را بازگو کرد. خلیفه از حدود آن پرسش نمود.

امام کاظم علیه السلام فرمودند: حدود آن از چهار طرف عبارتند از: عدن، سمرقند، آفریقا، کناره دریای روم و ارمنستان. مهدی عباسی از شنیدن این حدود به وحشت افتاد و گفت: باید در این باره فکر کنم. (7)

آری، ابتدا محدوده تصرف پاره پیامبر صلی الله علیه و آله و امام علی علیه السلام نیمی از قریه فدک در شمال مدینه بود (و به تعبیر حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغه: «از آنچه آسمان بر آن سایه افکنده، تنها فدک در دست ما بود») که از تحت تصرف آنها خارج ساختند و آنان به خاطر خدا و حفظ دین خدا از آن گذشتند و صبر کردند و خداوند به پاداش این صبر جمیل روز بروز حدود متصرفات آنان را گسترش بخشید و نسل آنها را در سراسر جهان افزایشی بی نظیر داد.

در کتاب «عمدة الطالب فی انساب آل ابی طالب» اثر احمد بن علی بن حسین آمده است که از این دو فرزند زهرا علیه السلام دوازده سبط به تعداد اسباط و نقبای دوازده گانه بنی اسرائیل و بنی اسماعیل پدید آمدند: شش سبط از امام حسن علیه السلام و شش سبط از امام حسین علیه السلام.

اعقاب امام حسن علیه السلام از دو پسرش زید و حسن مثنی، عقب زید یک سبط از فرزندش حسن بن زید و عقب حسن مثنی از پنج فرزند: عبداللَّه محض، ابراهیم عمر، حسن مثلث، داود و جعفر، جمعاً شش سبط.

در فصل دوم، اعقاب شش گانه امام حسین علیه السلام را از علی بن الحسین امام سجّاد علیه السلام چنین ذکر می کند: محمدالباقر علیه السلام، عبدالله الباهر، زید الشهید، عمر الاشراف، الحسین الاصغر، و علی الاصغر.

اعقاب امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام در سرزمینهای مختلف پراکنده شدند و بعضی با قیام و بعضی با حلم و علم، مناطق بسیاری را تسخیر کردند و بر حدود فدک افزودند.

البته بعضی از خلفای بنی امیه و بنی عباس مثل عمر بن عبدالعزیز و مأمون فدک را به خاندان فاطمه زهرا علیها السلام بازگرداندند، غافل از اینکه به تعبیر امام موسی کاظم علیه السلام حدود فدک از مرزهای عربستان گذشته و از شمال غربی به دریای روم و ارمنستان و از جنوب به عدن (ساحل دریای عمان) و از شمال شرقی به سمرقند و از مغرب به منتهی الیه غرب آفریقا یعنی تا اقیانوس اطلس امتداد یافته است.