مراد از ولایت تکوینی یا ولاء تصرف نوعی تسلط و اقتدار و قافله سالاری معنوی می باشد که در قسم ولایت تکوینی علمی آن دستیابی به علوم غیبی و خزانه داری معارف بی پایان و اطلاع از گذشته و حال و آینده می باشد.

حضرت زهرا علیها السلام در این جهت به برتری و امتیازی شگفت انگیز نائل آمده به شکلی که خود صاحب کتاب آسمانی صحیفه فاطمیه است که در آن همه احکام و معارف دینی و تمامی اخبار و گزارشهای تاریخی از اقوام و رهبران خوب و بد وجود دارد.

در کتاب جنة العاصمة از آیت الله میرجهانی آمده است:

حضرت فاطمه زهرا علیها السلام، مانند پروردگار و شوهر عالی مقدار خود عالمه بماکان و ما یکون و ما هو کائن بوده، یعنی گذشته و حال و آینده، همه را می دانسته به علم هو کائن در مواردی که خدا می خواست و اقتضاء داشت اظهار می فرمود و هر چه را می خواست بداند اراده می کرد و می دانست. (10)

همچنین در روایات دینی ما به نقل از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در وصف ولایت علمی حضرت زهرا علیها السلام چنین آمده است:

قال رسول الله صلی الله علیه وآله:

«... یا عَلَیُّ أنْفِذْ لِما اَمَرَتْکَ بِهِ فاطِمَةُ فَقَدْ اَمَرْتُها بِأَشْیاءَ أَمَرَ بِها جَبْرَئیلُ علیه السلام...»؛

یا علی! به انجام رسان آنچه را که فاطمه علیها السلام بدان امر می کند، زیرا که بی شک من او را به چیزهایی امر کرده ام که جبرئیل علیه السلام به آنها امر کرده است. (11) .

قال رسول الله صلی الله علیه وآله:

«... یا عَلِیُّ! إِنِّی اُوصِیتُ فاطِمَةَ ابْنَتِی بِأَشْیاءَ وَ اَمَرْتُها اَنْ تُلقِیَها اِلَیْکَ فَانْفَذْها فَهِیَ الصَّدِقَةُ الصَّدُوقَةُ...»؛ یا علی! هر آینه دخترم را به چیزهایی سفارش کرده ام. و او را امر نموده ام تا آنها را به تو برساند. پس تو آنها را به انجام رسان که او راستگوست و راستگویی در ذات اوست. (12) .

همچنین در فلسفه نام گذاری حضرت زهرا علیها السلام روایاتی وجود دارد که به نوعی حکایت از ولایت علمی حضرت می نماید.

از ابو جعفر امام محمد باقر علیه السلام نقل است که فرمود: «واللّه لقد فطمها اللّه تعالی بالعلم و عن الطمث فی المیثاق». چنان چه در همان حدیث از رسول خدا صلی الله علیه وآله از خدای تعالی قبل از این فقره از حدیث نقل فرموده که خدای تعالی فرمود: «انی فطمتک بالعلم»؛ تو را منقطع ساختم به علم از همه زنها. بدان که عمق دریای علم حضرت زهرا علیها السلام نه اندازه ای است که صاحبان ولایت جزئیه بتوانند به آن پی ببرند و مراد بی بی علیها السلام از ما لم یکن که در دلیل اول ذکر شد اسراری است که نه در نزد خداوند متعال مکنون و مخزون است و آن غیر از حوادث کونیه و بیرون از محتویات لوح محفوظ و لوح محو و اثبات است که از خصایص صاحبان ولایت مطلقه است تا چه رسد به علوم سائر انبیاء غیر از پدر بزرگوارش و کسی سزاوار چنین مقام و مرتبه ای است که به فرمایش حضرت امام محمد باقرعلیه السلام که خدا او را به سبب علم منقطع ساخته است از دیگران در عالم میثاق. (13) .

در کتاب شریف نهج الحیاة نیز در مقام وصف ارتباطات دو حجت خدا یعنی حضرت علی علیه السلام و حضرت زهرا علیها السلام روایاتی از جناب عمّار با این مضمون نقل شده است.

عمار یاسر نقل می کند: روزی حضرت زهرا علیها السلام خطاب به حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:

«اُدْنُ لِأُحَدِّثَکَ بِما کانَ وَ بِما هُوَ کائِنٌ وَ بِما لَمْ یَکُنْ اِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ حینَ تَقُومُ السَّاعَة»؛

علی جان! نزدیک بیا تا اطلاع دهم شما را از آنچه در گذشته اتّفاق افتاد و آنچه در حال به وقوع پیوستن است و آنچه در آینده رخ خواهد داد تا روز قیامت هنگامه برپایی رستاخیز عمومی. (14) .

باز در مورد صحیفه فاطمیه در روایتی آمده است:

«وَ اَمَّا مُصْحَفُ فاطِمَةَ علیها السلام فَفیهِ ما یَکُونَ مِنْ حادِثٍ وَ اَسْماءِ مَنْ یَمْلِکُ اِلی اَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ»؛ مصحف فاطمه علیها السلام کتابی است که تمام حوادث و اخبار غیبی و جریاناتی را که پادشاهان تا روز قیامت انجام می دهند آمده است. (15)