کساء در زبان عربی نوعی عبا است که بر دوش اندازند، و گاهی نیز به عنوان زیرانداز و روانداز از آن استفاده می شود. در روایات فراوانی که در کتابهای شیعه و اهل سنت نقل شده وارد است: هنگامی که آیه تطهیر (1) نازل شد پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله علی، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام را در خانه امسلمه از همسران شایسته خود که آیه در خانه وی نازل گشته بود گرد آورد و کسایی را که از خیبر آورده شده بود بر سر خود و آن چهار تن کشید، آن گاه دست مبارک از کساء بیرون آورد و به سوی آسمان بلند کرد و عرضه داشت:
بار پروردگارا! اینان اهل بیت منند، پس هرگونه پلیدی را از آنان دور ساز و آنان را پاک و پاکیزه گردان. آن گاه جبرئیل علیه السلام نازل شد و این آیه را به عنوان تأیید خواند.
یا آنکه پیامبر صلی الله علیه و آله احساس نزول رحمت الهی کرد، آن گاه آنان را در زیر عبا گرد آورد، و پس از دعای حضرتش آیه نازل شد.
ام سلمه گفت: یا رسول الله، آیا من هم داخل شوم؟
فرمود: تو بر سر جای خود باش (یا تو جایگاه خاص خود را دارا هستی) تو عاقبت به خیر و از همسران شایسته پیامبری (اما از اهل بیت نیستی).
از آن رو که در این حدیث لفظ کساء و داستان کساء بر سر کشیدن آمده، آن را حدیث کساء نامیده اند، چنان که سوره نحل را از آن جهت که زنبور عسل در آن ذکر شده سوره نحل، و سوره مائده را از آن جهت که لفظ مائده در آن آمده بدین نام خوانده اند. و نیز این پنج شخصیت نورانی پاک را خمسه طیبه یا پنج تن آل عبا، و حضرت حسین علیه السلام را خامس آل عبا یا خامس اهل الکساء لقب داده اند. این لقب در نزد مسلمانان صدر اسلام و اصحاب رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله شهرت داشته چنانکه جابر بن عبداللَّه انصاری رحمه اللَّه در هنگام زیارت امام حسین علیه السلام در روز اربعین آن حضرت را به خامس اصحاب الکساء خطاب می نماید. (2).
(1) «اِنَّما یُریدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً» - احزاب 33 : «جز این نیست که خداوند اراده دارد که هرگونه پلیدی را از شما خاندان رسالت دور سازد و شما را پاک و پاکیزه گرداند».
(2) بشارة المصطفی، طبری (قرن ششم) ص 74.