بیستم ماه جمادی الآخر روز میلاد فرخنده فاطمه زهرا علیها السلام است. نسبت به این روز چند عمل وارد شده است. فلسفه این اعمال گرامیداشت روز ولادت آن حضرت علیها السلام و در نتیجه تحکیم پیوند معنوی با آفریدگار است.

این اعمال که در مسار الشیعة و مفاتیح الجنان آمده است عبارتند از:

شادمانی کردن.

روزه گرفتن.

انجام کارهای نیکو از قبیل صدقه دادن و... .

زیارت آن حضرت علیها السلام.

ازدواج فاطمه علیها السلام با علی علیه السّلام رخداد مهمّی در تاریخ است که برکات این ازدواج همچنان می جوشد و فزونی می یابد درختان پربار معرفت و گلهای عطرآگین معنویت در باغ ازدواج این دو شخصیت رویید و همچنان می روید.

از این روی باید این نقطه عطف تاریخی را در تاریخ گرامی داشت و به همین جهت اسلام برای این روز حساس و تعیینکننده وظایفی قرار داده است؛ مانند:

روزه گرفتن (14) .

خواندن نماز حضرت فاطمه علیها السلام (15) .

ناگفته نماند در تعیین روز ازدواج فاطمه علیها السلام سه نظر وجود دارد.(16) .

اول ذی الحجه روز ازدواج بوده است.

بیشتر این نظر را برگزیده اند.

ششم ذی الحجه روز ازدواج بوده است.

بیست و یکم محرم ازدواج رخ داده است.

روح قدسی فاطمه زهرا علیها السلام و شخصیت والای او دارای عظمتی است که نه تنها او بلکه نام و نشان او نیز برای بزرگان بلکه حضرات معصومین علیهم السّلام قابل تکریم و احترام بوده و در هنگام شنیدن نام آن بزرگوار تحت تأثیر قرار گرفته و ضمن ابراز اندوه از غم مادر عظیم الشأن خود دستور بر احترام ویژه قائل بودن برای نام فاطمه زهرا علیها السلام می دادند.

از جمله روایتی از حضرت صادق علیه السّلام به این شرح آمده است:

سکونی گوید:

بر امام صادق علیه السّلام وارد شدم در حالی که غمگین و پریشان خاطر بودم. حضرت به من فرمود: ای سکونی! غم و اندوهت از چیست؟

عرض کردم: دختری نصیبم شده است... پس حضرت فرمود: او را چه نام نهاده ای؟

عرض کردم: فاطمه (س)

فرمود: آه! آه!

آنگاه دستش را بر پیشانی گذاشت و فرمود:... حالا که او را فاطمه نام نهاده ای پس او را دشنام مده و نفرین مکن و کتک مزن. (13) .

از ویژگی های منحصر به فرد آن حضرت که هیچ یک از اولیاء و اوصیاء حتی امامان و پیشوایان پاک اسلام صلوات الله علیهم اجمعین این ویژگی را دارا نبودند، آنست که حضرت رسول بر دستهای حضرت زهراء بوسه زده نه یک بار، بلکه چندین بار، نه در یک جا بلکه در جاهای مکرر که هرگاه بر رسول خدا صلی الله علیه و آله وارد می شد دستش را گرفته و می بوسید و او را در جایگاه خود می نشانید. (12).

روزی حضرت زهرا علیها السلام به خدمت حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم رسید حضرت از او استقبال کرده دستهایش را بوسید و بعد به هنگام خداحافظی بار دیگر دستهایش را بوسیده و او را بدرقه فرمود، راوی گوید: عرض کردم، ای رسول خدا! چنین کاری را درباره هیچ کس از شما ندیده ام... تا آنکه فرمود: من این کار را جز به فرمان پروردگارم انجام ندادم.

وجود فاطمه سلام اللَّه علیها در یک مرتبه جلوه ای از عظمت خداست و در مرتبه دیگر جلوه و ظهور علم خدا و شهود اوست. او از نور خدا آفریده شد (6) و جلوه ای از علم خدا گشت. و مرتبه دیگر او تنزلش در مرتبه عرش است که رسول اعظم اسلام صلّی اللَّه علیه و آله فرمودند:

«أنا و علی و فاطمة والحسن والحسین کنّا فی سرادق العرش نسبّح اللَّه» (7) ؛

من، علی، فاطمه، حسن و حسین صلوات اللَّه علیهم در سایبان عرش بودیم و خدا را تسبیح می گفتیم.

و در جای دیگر فرمودند: «علَّقه فی قرط العرش» (8) ؛

او را زینت عرش قرار داد.

و نیز فرمودند: «کانت فی حقّة تحت ساق العرش» (9) ؛ او در ظرفی کوچک در زیر ساق عرش بود.

مرتبه دیگر وجود فاطمه سلام اللَّه علیها تنزل نورش در آسمانها و زمین است، چنانکه نبیّ گرامی صلّی اللَّه علیه و آله فرمودند:

«... ثمّ فتق نور ابنتی فخلق منه السّموات و الأرض فالسموات و الأرض من نور ابنتی فاطمة و نور ابنتی فاطمة من نور اللَّه» (10) .

«... سپس نور دخترم را شکافت و از آن آسمانها و زمین را آفرید؛ پس آسمانها و زمین از نور دخترم فاطمه سلام اللَّه علیها است و نور او از نور خداست».

مرتبه دیگر نور این بانوی بزرگ تنزلش در میوه ای از میوه های بهشت بود که در برخی از اخبار آن میوه «خرما» و در برخی «سیب» بیان شده است. و در نهایت تنزل نور است در صلب رسول گرامی اسلام محمد صلّی اللَّه علیه و آله و قرار گرفتن آن در رحم خدیجه علیها السلام. (11) .

وقتی وفات پیامبر صلی الله علیه و آله فرا رسید انصار را خواست و فرمود: ای گروه انصار! وقت جدایی رسیده، آگاه باشید و کسانی که حاضرند بشنوند: بدانید که در خانه فاطمه علیها السلام در خانه من، و خانه فاطمه علیها السلام خانه من است. کسی که هتک حرمت خانه فاطمه علیها السلام نماید حجاب خدا را هتک کرده است.

امام کاظم علیه السّلام هنگام ذکر این مطلب گریه طولانی کرد و بقیه کلامش را قطع نمود و گفت: به خدا قسم حجاب خدا را هتک کردند، به خدا قسم به حجاب خدا بی حرمتی کردند، به خدا قسم هتک حجاب خداوند کردند. سپس حضرت زهرا علیها السلام را با کلمه «ای مادر جان، ای مادر» صدا زدند. (5) .

ابی نعیم در حلیة الاولیاء به نقل از عمران بن حصین آورده است:

رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله فرمود: می آیی با هم به عیادت فاطمه (س) برویم؟ او بیمار است. گفتم: آری. با هم (سوی خانه فاطمه) روانه شدیم، تا به در خانه رسیدیم، رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله سلام کرده اذن دخول خواست و فرمود: آیا من و آنکه همراهم است (می توانیم) داخل شویم؟

فاطمه (س) گفت: آری، اما چه کسی همراه شماست؟ به خدا سوگند، جز عبائی، چیزی در بر ندارم.

فرمود: با عبا چنین و چنان کن.

به فاطمه آموخت که با آن عبا خود را چگونه بپوشاند.

فاطمه (س) گفت: به خدا سوگند، چیزی سر مرا نپوشانده است.

رسول اکرم ملافه ای را که در بر داشت به او داد و فرمود: با این پارچه سر خود را بپوشان.

پس فاطمه (س) به آن دو اجازه ورود داد. و آن دو وارد شدند.

رسول اکرم فرمود: حالت چگونه است؟

گفت: بیمارم، و نیز طعامی برای خوردن ندارم.

فرمود: دخترکم راضیت نمی کند اینکه بانوی زنان دو عالمی؟

گفت: پس مریم دختر عمران چه؟

فرمود: او بانوی زنان روزگار خود و تو بانوی زنان روزگار خود هستی. به خدا سوگند تو را به همسری کسی درآوردم که آقا و سید است در دنیا و آخرت.

شأن و مقام حضرت فاطمه زهرا علیها السلام و جنبه قداست آن بانوی بزرگوار، بر هر مسلمان مؤمنی، امری بدیهی و مسلم است. در فقه و فرهنگ اسلامی نیز، تجلیل و تکریم و تعظیم به حضرت فاطمه زهراء در مرتبه والایی قرار دارد که رعایت آن بر هر فرد مسلمانی در ردیف واجبات و عدم رعایت آن جزو محرمات و معاصی به شمار می آید. در اینجا به عنوان نمونه به چند مورد از دستورات فقهی که در باب «احترام به حضرت فاطمه علیها السلام» صادر شده اشاره می شود.

برای فرد بی وضو حرام است که اسم خداوند متعال را مس نمایند، و مس اسامی مبارک پیغمبر و ائمه و حضرت زهرا علیها السلام نیز اگر هتک حرمت و بی احترامی تلقی شود حرام است.

حفظ حرمت اسامی معصومین علیهم السّلام و زیر پانگذاشتن و دور نگه داشتن این اسامی مبارک از اماکن آلوده و ناپاک، از واجبات شرعی است.

بنا بر احتیاط واجب دروغ بستن بر حضرت زهرا علیها السلام روزه را باطل می کند. (1) .

در باب دیات و قصاص فقه اسلامی نیز آمده است که متعدیان به امور اعتقادی حکم ارتداد را دارند. علامه حلی (ره) در تحریر الاحکام دراین باره می گوید: کسی که مادر پیامبر گرامی را یا دخترش را مورد قذف و نسبت ناروا و عمل غیر مشروع قرار دهد مرتد و از دین خارج است.

کیفر دشنام گفتن به فاطمه زهرا علیها السلام قتل است. بر اساس فقه اسلامی فردی که نسبت به آن بانوی مقدس هتک حرمت کند و به فحاشی و دشنام و بدگویی، زبان بگشاید مستوجب مرگ است و باید به قتل رسانده شود. امام خمینی (ره) در تحریر الوسیله خود می فرماید: الحاق صدیقه طاهره علیها السلام به ائمه اطهار علیهم السّلام از فرزندانش، خالی از وجه نیست، بلی اگر دشنام به صدیقه طاهره بازگشت به دشنام و سب رسول الله صلی الله علیه وآله نماید بدون شبهه دشنام دهند کشته می شود. طبق نظر فقهای شیعه اگر شخصی به پیامبر صلی الله علیه وآله یا ائمه معصومین علیهم السّلام و حضرت فاطمه زهرا علیها السلام دشنام دهد بر شنونده آن واجب است او را به قتل برساند مگر این که ترس زیان جانی و یا مالی قابل توجه یا آبرویی بر خود داشته باشد بنابراین هم وجوب قتل ثابت است و هم این که اجرای این حکم احتیاج به اجازه حاکم شرع ندارد. (2) .

پس دریافتیم که از نظر فقهی اگر کسی به چهارده معصوم علیهم السّلام ناسزا بگوید و یا عملی توهین آمیز در مورد آنان انجام دهد حکمش قتل است. مسلماً حضرت فاطمه زهرا علیها السلام یکی از حضرات معصومین می باشند. در روایتی از امام جعفر صادق علیه السّلام می خوانیم که فرمود: چون حضرت مهدی علیه السّلام ظهور کند پس از اقداماتی به کیفر قاتلان ستمگر مادرش حضرت فاطمه علیها السلام می پردازد و به سراغ قبر آنان می رود و آنان را زنده می کند، و به محاکمه می کشد و پس از آن به دارشان آویزان می کند و پس از باز کردن از دار، پیکر کثیف و نحسشان را آتش می زند. (3) .

علاوه بر حکم فقهی در مورد توهین کننده به حضرت فاطمه علیها السلام، اذیت حضرت فاطمه علیها السلام اذیت خدا و پیامبر صلی الله علیه وآله است. دهها حدیث معتبر در این مورد در کتابهای شیعه و سنی آمده است.

واکنش حضرت امام خمینی (ره) به اهانت کننده به حضرت صدیقه طاهره جالب است. روز شنبه هشتم بهمن 1367 از صدای جمهوری اسلامی ایران گزارشی پخش شد که در آن شخصی با جسارت به حضرت زهرا (س) الگو بودن ایشان را رد کرد. حضرت امام در نامه ای خطاب به رئیس وقت سازمان صدا و سیما فرمودند:

بسمه تعالی

آقاى محمد هاشمى مدیر عامل صدا و سیماى جمهورى اسلامى

با کمال تأسف و تأثر صدای جمهوری اسلامی مطالبی در مورد الگوی زن پخش کرده است که انسان شرم دارد بازگو نماید. فردی که این مطالب را پخش کرده است تعزیر و اخراج می گردد و دست اندرکاران آن تعزیر خواهند شد و در صورتی که ثابت شود قصد توهین در کار بوده است بلا شک فرد توهین کننده محکوم به اعدام است، اگر بار دیگر از این گونه قضایا تکرار گردد موجب تنبیه و توبیخ و مجازات شدید و جدی مسؤولین رده بالای صدا و سیما خواهد شد. البته در تمامی زمینه ها قوه قضائیه اقدام می نماید.

روح الله الموسوی الخمینی 9/11/1367 (4)

حساسیت بنیانگذار جمهوری اسلامی بر شأن والای حضرت زهرا (س) به خوبی از این واکنش و حتی نوع نگارش آن آشکار است. چنان که این نامه فاقد سلام و تعارفات معمول و بسیار عتاب آلود است که مشابه آن را کمتر می توان یافت.