کلمه مُصْحَف بیش تر به معناى «قرآن» به کار مى رود؛ اما در لغت به معناى مجموعه برگه هایى است که میان دو جلد جمع آورى شده است و امروزه «کتاب» خوانده مى شود. (1) بنابراین، منظور از مصحف فاطمه سلام الله علیها ، کتاب فاطمه سلام الله علیها است که در بعضى از روایات اهل سنت نیز به آن اشاره شده است. راویانى چون «ابى بن کعب» وجود کتابى نزد آن حضرت سلام الله علیها را تأیید کرده اند. (2)

در چند روایت، کیفیت نگارش آن بدین صورت مطرح شده است: پیامبراکرم (ص) مطالب را املا مى کرد و حضرت على علیه السلام مى نوشت. (3)

پس درباره سبب علت انتساب مصحف به حضرت فاطمه سلام الله علیها مى توان گفت، آن کتاب نزد حضرت زهرا سلام الله علیها نگهدارى مى شد یا آن حضرت واسطه رسیدن بعضى از مطالب به دست حضرت على علیه السلام بوده است.

برخى از روایات نیز مصحف، را ره آورد املا و وحى مستقیم خداوند بر حضرت زهرا سلام الله علیها دانسته اند. (4) بر اساس روایات دیگر، بعد از وفات پیامبر اکرم (ص) خداوند فرشته اى را نزد حضرت زهرا سلام الله علیها مى فرستاد تا در غم پدر دلدارى اش دهد، و وى را از مکان و جایگاه رسول خدا در بهشت آگاه سازد و با او درباره مطالب مختلف به گفت وگو بنشیند. حضرت فاطمه سلام الله علیها سخنان آن فرشته را به حضرت على علیه السلام منتقل کرد و آن حضرت آنها را به نگارش درآورد. (5) روایتى این فرشته را جبرئیل علیه السلام معرفى کرده است. (6)

میان این احادیث ناسازگارى وجود ندارد؛ زیرا مى توان گفت خداوند به وسیله فرشته اى از فرشتگان خود به نام جبرئیل با آن حضرت سخن گفته است.

به نظر مى رسد می توان چنین جمع بندی نمود که فاطمه زهرا سلام الله علیها یک مصحف داشت. بخشى از این کتاب را به مطالب دریافتى از پدرش اختصاص داده بود و بخشى دیگر را به مطالب جبرئیل.

بر اساس شمارى از احادیث در این کتاب، مطالبى چون وصیت حضرت فاطمه سلام الله علیها (7) مصیبت هاى فرزندان آن حضرت سلام الله علیها در طول زمان (8)، پیش گویى حوادث آینده جهان(9) و تمام پادشاهانى که بر زمین حکم خواهند راند. (10)، نوشته شده است و تمام احکام حلال و حرام نیز در این کتاب آمده است.

بر اساس بعضى از احادیث، امام صادق علیه السلام حوادث تاریخى چون ظهور زندیقان را پیشگویى کرده و گفتارش را به مصحف حضرت زهرا سلام الله علیها مستند دانسته است. (11)

این روایات با هم ناسازگار نیستند؛ زیرا ممکن است همه مطالب یاد شده در آن مصحف وجود داشته باشد و هر روایت بخشى از محتواى آن را بیان کرده است.